| Wyszukaj publikacje zawierające tekst: | |||
| wersja do druku |
| Gdy brak jest zgody w zarządzie. Kto może cofnąć złożony już w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości? |
| Gdy brak jest zgody w zarządzie. Kto może cofnąć złożony już w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości? Według obowiązującego prawa upadłościowego i naprawczego (Ustawa z 28 lutego 2003r., Dz.U.Nr 60 z późn. zmianami, dalej puin) uprawnienie do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przysługuje dłużnikowi i każdemu z jego wierzycieli. I ważne jest, iż o ile dla wierzycieli możliwość zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości dłużnika jest jedynie uprawnieniem, to dla dłużnika jest także obowiązkiem, uchybienie któremu może skutkować odpowiedzialnością stygmatyzacyjną, cywilną oraz karną. Dość często zdarza się, iż w organie uprawnionym do reprezentacji spółki będącej dłużnikiem brak jest zgody co do konieczności podjęcia decyzji o zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości. Bywa, że po złożeniu go w sądzie, a przed jego rozpoznaniem podejmowane są próby wycofania wniosku. Nie zawsze jednak owo próby mogą wywołać oczekiwany skutek prawny. ■ Spór w ocenie kondycji firmy Kryzys finansowy w przedsiębiorstwie spółki prowadzącej działalność gospodarczą bardzo często skutkuje ostrym konfliktem, zarówno wśród członków zarządu jak i wśród wspólników. Źródłem owego konfliktu często bywa różna ocena faktycznej kondycji firmy, przyczyn jej problemów, odmienne zdania w kwestii sposobów sanacji, ale także stosunku do konieczności wykonania ustawowego obowiązku wynikającego z z art.21 puin – zgłoszenia w wymaganym prawem terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Według brzmienia art.21 puin „1. Dłużnik jest zobowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. 2.Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, obowiązek, o którym mowa w ust. 1, spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami. 3.Osoby, o których mowa w ust.1 i 2 ponoszą odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną wskutek niezłożeni wniosku w terminie określonym w ust.1.” Bywa, iż część członków wieloosobowego zarządu spółki dostrzegając istniejące obiektywnie podstawy do ogłoszenia upadłości, bądź to z uwagi na ich przywiązanie do praworządności, bądź to z obawy przed możliwością poniesienia odpowiedzialności opowiada się za pilnym złożeniem w sądzie wniosku o ogłoszenie upadłości. Pozostali członkowie zarządu często mają inne zdanie. Albo ponosząc ryzyko osobiste chcą rzeczywiście zadłużoną spółkę za wszelką cenę naprawiać, albo też jedynie odwlec moment zgłoszenia upadłości do czasu „uratowania” (czyli potocznie wyprowadzenia) majątku. ■ Wyłączenie reprezentacji łącznej Według brzmienia art.20.2 ust.2 puin wniosek o ogłoszenie upadłości w stosunku do osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną może zgłosić każdy, kto ma prawo je reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami. Trzeba uznać, iż cytowany wyżej przepis stanowi ustawowe wyłączenie zasady reprezentacji łącznej do dokonania jedynie konkretnej czynności prawnej - złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Złożony zatem samodzielnie przez każdego z członków zarządu wieloosobowego wniosek, pomimo „niekompletnej reprezentacji”, będzie skuteczny i winien być uznany za złożony w imieniu dłużnika (spółki). W przypadku spółek osobowych uprawnienie do samodzielnego złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przysługuje dodatkowo także każdemu ze wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki całym majątkiem (atr.20.2 ust.1. puin). Gdy przed podjęciem decyzji o zgłoszeniu wniosku o ogłoszenie upadłości istniał w tej sprawie w spółce konflikt często zdarza się, iż potem podejmowane są próby wycofania złożonego już wniosku. Czy jednak w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez jednego tylko członka zarządu spółki w której obowiązuje reprezentacja łączna albo wspólnika ponoszącego odpowiedzialność za zobowiązania spółki całym majątkiem (w spółkach osobowych) wniosek taki można w ogóle wycofać? I kto ewentualnie byłby uprawniony do złożenia oświadczenia woli w tym zakresie? ■ Kto może złożony skutecznie wniosek cofnąć ? Jak się wydaje w każdym z opisanych wyżej przypadków odpowiedzieć należałoby odmiennie. Jeżeli w spółce (kapitałowej lub osobowej) w której obowiązuje reprezentacja łączna wniosek złożył samodzielnie jeden tylko członek zarządu, to jemu samemu, nawet gdyby po niewczasie zmienił zdanie, prawo do cofnięcia wniosku nie przysługuje. Ustawowe wyłączenie zasady reprezentacji łącznej wynikające z treści art.20.2 ust.2 puin dotyczy bowiem wyraźnie jedynie czynności złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i nie można go zatem rozszerzać na żadne inne czynności prawne, nawet z samym wnioskiem bezpośrednio związane. Na tej samej zasadzie, w opisanych okolicznościach wniosku nie mógłby wycofać także żaden inny członek zarządu działając samodzielnie. Nie wydaje się jednak, by istniały przeszkody prawne uniemożliwiające cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości, złożonego przez jednego z członków zarządu, przez innych członków zarządu, pod warunkiem posiadania przez nich łącznie uprawnienia do reprezentacji spółki. Odmiennie trzeba ocenić sytuację, gdy w przypadku spółki osobowej wniosek złożył samodzielnie uprawniony wspólnik. Przyjmuje się, iż wspólnik odpowiadający całym majątkiem za zobowiązania spółki sklada wniosek o ogłoszenie upadłości spółki w imieniu własnym (suo nomine), a nie w imieniu spółki. W związku z powyższym należy uznać, iż jedynie on sam byłby uprawniony do ewentualnego cofnięcia złożonego wniosku. Takie uprawnienie nie przysługiwałoby zaś ani prawidłowo reprezentowanemu zarządowi ani innym wspólnikom. W praktyce sądów upadłościowych przypadki cofnięcia wniosku o ogłoszenie upadłości zdarzają się dość często. Podobnie jak zdarzają się przypadki odwołania przez uprawniony organ zarządu, który złożył wniosek o ogłoszenie upadłości spółki i zastępowanie go nowym, po to tylko by ten natychmiast złożony wcześniej wniosek cofnął. Nowo powołany w takich okolicznościach zarząd powinien jednak mieć świadomość, iż złożony wcześniej wniosek o ogłoszenie upadłości (o ile był złożony w terminie) chroni przed odpowiedzialnością stygmatyzacyjną, odszkodowawczą, ale i karną jedynie wnioskodawcę. Cofający złożony wcześniej zasadny wniosek o ogłoszenie upadłości na taką odpowiedzialność oczywiście się naraża. Mirosław A. Kamiński Autor jest syndykiem, członkiem Stowarzyszenia Praktyków Prawa Upadłościowego i Likwidatorów, rzecznikiem prasowym Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów |