| Wyszukaj publikacje zawierające tekst: | |||
| wersja do druku |
| Kto powołuje nowego syndyka – sąd czy sędzia-komisarz? |
| Kto powołuje nowego syndyka – sąd czy sędzia-komisarz? Czasem zdarza się, iż w trakcie trwającego postępowania upadłościowego zachodzi konieczność zmiany syndyka. W obowiązującym prawie upadłościowym i naprawczym (odmiennie niż w regulacji obowiązującej poprzednio) ustawodawca przyznał sędziemu-komisarzowi uprawnienie do odwołania syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy – np. gdy nie pełnią należycie swoich obowiązków, ale najwyraźniej zapomniał wskazać kto w takim przypadku, w miejsce syndyka odwołanego ma powołać jego następcę. Zgodnie z treścią art.51.1 prawa upadłościowego i naprawczego, (Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. Dz.U. Nr 60, poz.535 z pózn. zmianami, dalej pun) uwzględniając wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika sąd wydaje postanowienie, w którym m.in. wyznacza sędziego-komisarza oraz syndyka albo nadzorcę sądowego, albo zarządcę. Syndyka powołuje się w razie ogłoszenia upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego, nadzorcę sądowego, gdy ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu a zarządcę w przypadku ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu i zaszła potrzeba odebrania zarządu nad majątkiem upadłemu (art.156 pun) Syndyk, nadzorca sądowy i zarządca z zasady pełnią swoje funkcję przez cały okres trwania postępowania upadłościowego - aż do jego prawomocnego zakończenia. Bywa jednak, iż w trakcie postępowania upadłościowego ujawnią się okoliczności, które spowodują konieczność zmiany osoby syndyka. Zmiana owa może nastąpić z inicjatywy samego syndyka, nadzorcy sądowego lub zarządcy z powodu ważnych przyczyn osobistych, choroby, czy choćby powstania lub ujawnienia się w trakcie postępowania innej przeszkody do pełnienia funkcji, np. konfliktu interesów lub z inicjatywy sędziego komisarza. I tak, według treści art.170 pun „1. Sędzia-komisarz odwołuje syndyka, nadzorcę sądowego albo zarządcę, jeżeli nie pełnią należycie swoich obowiązków lub z powodu przeszkody nie mogą ich pełnić. Postanowienie sędziego-komisarza o odwołaniu syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy z powodu nienależytego pełnienia obowiązków wymaga uzasadnienia. 2.Sędzia-komisarz odwołuje syndyka, nadzorcę sądowego albo zarządcę na ich wniosek, może ich odwołać także na wniosek rady wierzycieli lub członka rady wierzycieli. 3. W razie śmierci syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy sędzia-komisarz wyznacza inną osobę syndykiem, nadzorcą sądowym albo zarządcą”. Z treści przepisu wynika zatem jednoznacznie, iż niezależnie od przyczyny uzasadniającej odwołanie syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy decyzja w tej sprawie zawsze należy do sędziego-komisarza. Prawo upadłościowe i naprawcze nie wskazuje jednak, kto w takich okolicznościach nowego syndyka powinien powołać. Czy może zatem to uczynić samodzielnie sędzia-komisarz, który syndyka odwołał, czy też winien to uczynić sąd upadłościowy w pełnym składzie? Jak zwykle gdy pojawia się luka w przepisach, tak i w tym przypadku zdania są podzielone. Problemu nie dostrzegli jeszcze komentatorzy prawa upadłościowego i naprawczego, brak jest także możliwości sięgnięcia do orzecznictwa. Zwolennicy tezy, iż syndyka, nadzorcę sądowego lub zarządcę może powołać, lub wręcz powinien powołać sędzia-komisarz, który odwołał jego poprzednika znajdują jej oparcie głównie w interpretacji domniemanej woli ustawodawcy, a także swoistej analogii z poprzednio obowiązującym prawem upadłościowym. Uważają, iż przekazując kompetencje do odwołania z funkcji syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy sędziemu-komisarzowi, chciał mu także przekazać prawo do powołania następcy. Według regulacji poprzednio obowiązującej, prawa upadłościowego (Rozporządzenie Prezydenta RP z 24 października 1934 r., dalej pu) sędzia-komisarz mógł syndyka i zarządcę, zaniedbujących swoje obowiązki jedynie upomnieć, lub ukarać grzywną (art.100 pu), zaś prawo do odwołania i co ważne także powołania w miejsce syndyka innego w trakcie postępowania było zarezerwowane dla sądu. Zwolennicy poglądu, iż w przypadku konieczności odwołania syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy w trakcie postępowania upadłościowego jego następcę może powołać jedynie sąd opierają się na literalnym brzmieniu przepisów. Twierdzą ponadto, iż niedopuszczalna jest w opisanym zakresie rozszerzająca wykładnia prawa. Prawdopodobnie rzeczywiście ustawodawca zamierzał kompetencje do powołania syndyka w miejsce odwołanego przekazać sędziemu-komisarzowi. Prawdą jest jednak, iż tego skutecznie nie uczynił. W obowiązującym prawie upadłościowym i naprawczym przepis art.170.3 pun wymienia tylko jeden zupełnie wyjątkowy przypadek, kiedy sędzia-komisarz samodzielnie może wyznaczyć inną osobę syndykiem, nadzorcą sądowym albo zarządcą - „w razie śmierci syndyka, nadzorcy sądowego albo zarządcy”. Wnioskując a contrario należałoby więc uznać, iż w żadnym innym przypadku sędzia-komisarz uczynić tego nie może. Nie wydaje się także, by przepis art.154 pun stanowiący, iż „sędzia-komisarz w zakresie swoich czynności ma prawa i obowiązki sądu i przewodniczącego” mógł stanowić podstawę do samodzielnego wyznaczenia nowego syndyka przez sędziego-komisarza. Ów zakres czynności przywołany w przepisie może, jak się wydaje, dotyczyć jedynie tych, które zostały wymienione w ustawie. W trakcie ponad dwuletniego okresu obowiązywania prawa upadłościowego i naprawczego ujawniło się wiele jego wad wymagających pilnego poprawienia w drodze nowelizacji. Dobrze byłoby, gdyby jej autorzy zwrócili uwagę także na opisany powyżej problem. Mirosław A. Kamiński Autor jest syndykiem, członkiem Stowarzyszenia Praktyków Prawa Upadłościowego i Likwidatorów, rzecznikiem prasowym Ogólnopolskiej Federacji Stowarzyszeń Syndyków i Likwidatorów |