| Wyszukaj publikacje zawierające tekst: | |||
| wersja do druku |
| Odstąpienie od umowy leasingu w przypadku upadłości korzystającego |
| Odstąpienie od umowy leasingu w przypadku upadłości korzystającego. Prawo upadłościowe i naprawcze – ustawa z 28 lutego 2003 r. odmiennie, niż dotychczas obowiązujące Rozporządzenie Prezydenta RP z 24 października 1934 r. reguluje kwestię możliwości odstąpienia przez syndyka od umowy leasingu. Dotychczas umowa leasingu nie posiadała w prawie upadłościowym odrębnego uregulowania, zatem także w aspekcie ewentualnego skorzystania przez syndyka z prawa do odstąpienia była oceniana jako umowa wzajemna. Odstąpienie od umowy wzajemnej przez syndyka było możliwe, na podstawie art.39 § 1 p.u.: „Jeżeli umowa wzajemna w czasie ogłoszenia upadłości nie była wykonana ani przez upadłego, ani przez stronę drugą albo była wykonana tylko w części, syndyk może bądź wykonać umowę i żądać od drugiej strony wykonania, bądź od umowy odstąpić”. Z kolei skutki takiego odstąpienia określał art.40 pu. Nie miało tu żadnego znaczenia czy upadłym był finansujący czy korzystający. W nowym prawie upadłościowym i naprawczym umowa leasingu została potraktowana inaczej. Art.114.1 pun stanowi, iż „w razie upadłości korzystającego z rzeczy na podstawie umowy leasingu syndyk może w terminie dwóch miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości, za zgodą sędziego-komisarza, wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym”. Dalej, w ust.2 ustala się, iż „w razie ogłoszenia upadłości finansującego leasing przepisów art.98 i art.99 nie stosuje się”. Czy zatem z treści cytowanego przepisu można wysnuć wniosek, iż stworzone mocą art.114 ust.1 dodatkowe, jak się wydaje, uprawnienie dla syndyka do wypowiedzenia przez niego umowy ze skutkiem natychmiastowym wyklucza możliwość wskazaną w art.98 pun – do odstąpienia od umowy wzajemnej, z której zobowiązania nie zostały wykonane w całości lub w części? Wbrew zgodnej opinii komentatorów prawa upadłościowego i naprawczego, pogląd, iż art.114 należy traktować jako lex specjalis zarówno stosunku do innych ogólnie obowiązujących przepisów prawa, jak też wobec przepisów art.98 i 99 prawa upadłościowego naprawczego nie wydaje się być słuszny z następujących powodów: 1. Gdyby wolą ustawodawcy było istotnie uniemożliwienie zastosowania przepisów art.98 i art.99 pun także w przypadku upadłości korzystającego (art.114.1) to by to wyraźnie zaznaczył, podobnie jak to uczynił dla sytuacji upadłości finansującego (art.114.2). 2. Z treści art.114.2, wnioskując a contrario, należałoby wręcz uznać, iż skoro ustawodawca wyraźnie wyłączył stosowanie przez syndyka przepisu art.98 i art.99 pun jedynie w przypadku upadłości finansującego, to nie miał woli ograniczyć prawa skorzystania przez niego z możliwości wynikających z art.98 i 99 pun w przypadku upadłości korzystającego (art.114.1 pun) i wręcz uznał to za dopuszczalne. 3. Trudno zgodzić się z tezą, iż art.. 114.1 pun może pełnić funkcję lex specjalis wobec art.98 i 99 pun. Nie reguluje on bowiem w istocie ani kwestii rozwiązania umowy w ogólności, ani też z pewnością kwestii odstąpienia od umowy w szczególności. Należy wskazać, iż wprawdzie wypowiedzenie umowy jest oświadczeniem woli uczynionym w celu rozwiązania umowy, jednak skutki prawne rozwiązania umowy w trybie wypowiedzenia są w oczywisty sposób odmienne niż w przypadku odstąpienia. Inne są także terminy do skorzystania z obu uprawnień. Podsumowując, wydaje się, iż na bazie wykładni gramatycznej ustawy prawo upadłościowe i naprawcze należy bronić tezy, iż art.114.1. pun wcale nie wyłącza możliwości zastosowania art.98 i 99 pun, podobnie zresztą jak nie wyłącza, ani nie ogranicza prawa do skorzystania z możliwości odstąpienia od umowy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego (art.491 i nast.), ani z umownego prawa do odstąpienia, jeżeli takie prawo zostałoby w umowie zapisane. Mirosław A. Kamiński |